تلاش‌های جهانی برای تحقق رؤیای واکسن سرطان

ماجرانیوز – زهرا خلجی: تولید و توزیع واکسن سرطان، سال‌ها پیش یک رؤیای غیرممکن بود. با تحولاتی که در دنیای زیست فناوری و پزشکی رخ داده است، اما امیدها برای دستیابی به این شیوه درمان مهم زیادشده است. به گزارش نیویورک تایمز، واکسن سرطان از افراد سالم در معرض خطر ابتلا به سرطان محافظت می‌کند و هر سلول بدخیم اولیه را توسط سیستم ایمنی از بین می‌رود. عملکرد این واکسن در واقع هیچ تفاوتی با  محافظت واکسن‌های دیگر در برابر بیماری‌های عفونی ندارد.

با این حال، برخلاف واکسن‌‌های بیماری‌‌های عفونی، وعده واکسن‌‌های سرطان، هنوز به‌طورکامل محقق نشده است. نخستین واکسنی که محققان برای دسترسی به آن در تلاش هستند، برای افرادی است که در معرض خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده هستند؛ یکی از سخت‌ترین سرطان‌ها. سایر مطالعات واکسن شامل حال افراد در معرض خطر سرطان روده بزرگ و سینه است. داده‌های حیوانی این واکسن‌ها مانند برخی از مطالعات اولیه روی انسان‌های بیمار دلگرم‌‌کننده هستند.

تبدیل رؤیا به واقعیت

ساشه شوکلا، مدیر یک برنامه واکسن سرطان در مرکز سرطان MD اندرسون، گفت: «واکسن‌های سرطان اگر در مراحل اولیه بیماری تزریق شوند، بسیار کارآمد خواهند بود. با وجود سونامی سرطان که دنیا را فراگرفته است، زمان تلاش مجدد برای تحقق ایده واکسن این بیماری مهلک فرا رسیده است. ما با موقعیتی که در یک دهه پیش وجود داشت و محققان همه‌‌چیز را رها کرده بودند، فاصله زیادی داریم. مطالعاتی که به‌نظر می‌رسید یک‌رؤیا بود، اکنون در حال انجام است.

دکتر سوزان دامچک، محقق اصلی یک مطالعه واکسن سرطان سینه در دانشگاه پنسیلوانیا، گفت: «مردم می‌گفتند من دیوانه هستم اما حالا ما می‌توانیم زمانی را پیش‌بینی کنیم که هر فرد مستعد سرطان یا در مراحل اولیه بیماری می‌تواند واکسینه شود و در بیماری مصون بماند.

دکتر الیزابت جافی، معاون مرکز جامع سرطان سیدنی کیمل در دانشگاه جان هاپکینز، گفت: بیمارانی که ژن‌های سرطان را به‌طور ارثی یا غیرارثی دارند، گزینه‌های زیادی ندارند. فردی که کیست‌های پیشرفته‌تری دارد می‌تواند با برداشتن لوزالمعده از سرطان جلوگیری کند، اما این کار بلافاصله او را در قعر دیابت شدید و مشکلات گوارشی فرو می‌برد.

محققان هاپکینز در مسیر ساخت واکسن سرطان لوزالمعده واکسنی ابداع کردند که به سلول‌های T – گلبول‌های سفید خون سیستم ایمنی – آموزش می‌دهد تا سلول‌‌های جهش یافته را شناسایی کنند و آنها را بکشند. نخستین کارآزمایی آنها، یک مطالعه ایمنی، روی ۱۲بیمار مبتلا به سرطان پانکراس در مراحل اولیه بود که قبلا با جراحی درمان شده بودند. اگرچه سرطان آنها بلافاصله پس از بروز تشخیص داده شد، اما این بیماری عود‌کننده است. وقتی سرطان پانکراس عود می‌کند، متاستاتیک و کشنده است. یکی از بیماران این کارآزمایی گفت: من واقعا از این فرصت هیجان‌ زده هستم. این واکسن بی‌خطر به‌نظر می‌رسد و یک پاسخ ایمنی در برابر جهش‌های رایج سلول‌های سرطانی ایجاد کرده است.

پیشینه واکسن سرطان

تحقیق برای واکسن‌های سرطان با دکتر الیورا فین، استاد برجسته در بخش‌های ایمونولوژی و جراحی در دانشکده پزشکی دانشگاه پیتسبورگ آغاز شد. او در سال۱۹۹۳ با واکسنی که در هسته یک مولکول به‌نام muc1 ساخته شده بود شروع کرد. در سلول‌های طبیعی، این مولکول برای سیستم ایمنی نامرئی است، زیرا در بوته‌ای از مولکول‌های قند پوشیده شده است. اما در سرطان‌های روده بزرگ، سینه و پانکراس، می‌تواند برای سیستم ایمنی قابل مشاهده باشد. این باعث می‌شود که این واکسن یک هدف کامل به‌نظر برسد، چرا که می‌تواند به سیستم ایمنی اجازه دهد فقط به سلول‌های سرطانی حمله کند.