روایت مجید مجیدی از مصائب فیلمبرداری در حرم امام رضا(ع)/ جرم بود!

در پنجمین شب برنامه «شصت سال سینمای ایران و عرض ارادت به پیشگاه امام رضا (ع)»، فیلم‌های «رضای رضوان» ساخته مجید مجیدی، «مشهد مقدس و ایمان» ساخته حسین ترابی و «یا ضامن آهو» ساخته پرویز کیمیاوی در پردیس مهر کوهسنگی به نمایش در آمد و در ادامه با حضور مجید مجیدی نشست پرسش و پاسخ فیلمش برگزار شد.

مجید مجیدی در ابتدای این نشست گفت: همه ما از همان بدو کودکی، با نام آقا علی بن موسی الرضا (ع) پیوند خورده‌ایم و همه خاطرات مختلفی از اقصی نقاط کشور از حرم امام رضا (ع) داشته و داریم.

زمانی که دوربین در حرم رضوی یک جرم نابخشودنی بود

وی ادامه داد: آستان مقدس حرم امام رضا (ع) زوایای پنهانی دارد که خیلی ویژه است و خیلی گنجینه بزرگی است. باعث تاسف است که این گنجینه بسیار بزرگ که ریشه‌های تاریخی، فرهنگی و مذهبی دارد اینچنین مغفول مانده است. متاسفانه یکی از دلایل این مغفول بودن، نگاه سنتی بوده که در این سال‌ها در آستان وجود داشته است.

مجیدی افزود: با بهروز شعیبی که صحبت می‌کردم او هم تعریف می‌کرد که برای فیلم «بدون قرار قبلی»، با چه سختی‌هایی توانسته است در حرم کار کند.

کارگردان فیلم «بچه های آسمان» عنوان کرد: برای ما ساخت مستند «رضای رضوان» در حرم رضوی خیلی سخت بود. الان نگاه نکنید که به راحتی با این دوربین‌های موبایل در حرم می‌توان فیلم و عکس گرفت. آن موقع داشتن دوربین در حرم رضوی یک جرم نابخشودنی بود. ما با اینکه با آستان هماهنگ کرده بودی، وقتی کار می‌کردیم، دو ساعت بعد که شیفت عوض می‌شد، می‌آمدند همه وسائل ما را می‌گرفتند. البته دیگر عادت کرده بودیم.

این کارگردان سینما یادآور شد: جای تاسف است که چنین گنجینه بزرگی داریم و در طول این سال‌ها، آثار بسیار کمی در این زمینه تولید شده است. از زوایای مختلف می‌توان درباره آستان قدس فیلم تولید کرد مثلاً یکی از مواردی که می‌توان به آن پرداخت وقف نامه‌ها است. در حوزه وقف کارهای پژوهشی و تحقیقی و حتی مستندها و فیلم‌های بلند داستانی خوبی می‌توان تولید کرد.

مجیدی تاکید کرد: آستان مقدس امام رضا (ع) الان مثل یک کشور است که همه مسائل را در خود دارد و اگر لایه‌های مختلف آن مورد بررسی قرار گیرد شکل ارزشمندی پیدا می‌کند. نوع بافت مدیریتی که در این سال‌ها در آستان وجود داشته راه را برای این عرصه باز نکرده است.

کارگردان فیلم «آواز گنجشک ها» گفت: سینماگری واقعاً وجود ندارد که عشق و ارادتی به ساحت مقدس امام رضا (ع) نداشته باشد. حتی در خارج از کشور با برخی از فیلمسازان صحبت کرده‌ام آنها هم ارادت ویژه ای به این ساحت مقدس دارند. با این همه ظرفیت، جفای بزرگی نسبت به این آستان مقدس شده است. هر کاری که با ساحت مقدس اهل بیت نسبت پیدامی کند، چون با عشق تولید می‌شود قطعاً باعث ماندگاری اثر خواهد شد.

فیلم «محمد رسول الله (ص)» برای آیندگان می‌ماند

مجیدی با اشاره به ساخت فیلم «محمد رسول الله (ص)» گفت: یکی از توفیقات زندگی من این بوده که فیلم زندگی «حضرت محمد (ص)» را کار کرده‌ام. آقای ویتوریو استرارو فیلمبردار فیلم ما یکی از بهترین فیلمبرداران حال حاضر دنیاست. یک روز که فشار کاری زیاد بود به خاطر شرایط روحی مناسبی که نداشتم کار را تعطیل کردم. آقای استرارو من را صدا کرد و از من یک سوال کرد و گفت؛ جمعیت کل جهان چه قدر است؟ ۱۲۰ سال دیگر یک نفر از این جمعیت هفت میلیاردی روی زمین نخواهد بود ولی یقین بدان که این فیلم برای دویست الی سیصد سال دیگر باقی خواهد ماند. تو فکر کن داری کاری می‌کنی که برای آیندگان خواهد بود.

این کارگردان سینما با اشاره به فیلم «یا ضامن آهو» گفت: فیلمی که پرویز کیمیاوی درباره امام رضا (ع) ساخته یعنی فیلم «یا ضامن آهو»، به نظرم یکی از شاهکارهای مستندی است که درباره امام رضا (ع) ساخته شده و آقای کیمیاوی با این فیلم برای خودش باقیات الصالحات باقی گذاشته است. کیمیاوی یکی از فیلمسازان بزرگ سینمای ایران است و آثار شاخصی تولید کرده و این فیلم یک اثر بی بدیل بوده و خواهد بود.

مجیدی در پاسخ به سوالی درباره ساخت فیلم درباره امام رضا (ع) بیان کرد: واقعاً خود من به طور جدی چه مستقیم وچه غیرمستقیم تلاش کرده‌ام که اتفاق‌هایی بیفتد ولی نگاه سنتی که در آستان وجود دارد به نوعی سد و مانع در این راه بوده است. مثلاً می‌توان درباره آداب زیارت کارهای جدی کرد. در حوزه کودک و نوجوان اصلاً ما کار نکرده‌ایم و نتوانسته‌ایم گوهر وجود مقدس آقا علی بن موسی الرضا (ع) را به کودکان معرفی کنیم و نه در زمینه انتشار کتاب‌ها و حوزه‌های دیگر توانسته‌ایم فرهنگ سازی کنیم و این خسارت بزرگی است.

راه ورود به آستن قدس رضوی بسته است

وی افزود: در پلتفرم‌ها، این همه سریال ساخته می‌شود. سالی ۲۵ میلیون تشرف به مشهد انجام می‌شود و دریایی از سوژه وجود دارد ولی چون این راه بسته است به خاطر همین از آن پرهیز می‌کنند. مگر اینکه تحول بنیادی در آستان قدس انجام شود و راه را باز کنند.

مجیدی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: یکی از آرزوهای من این بود که شهرکی که برای فیلم «محمد رسول الله (ص)» ساختیم یک مرکز توریستی و گردشگری شود. خیلی از کشورهای دنیا هم حاضر بودند بیایند و در آنجا کار کنند. من به همه جای دنیا رفته‌ام از هالیوود و بالیوود تا چینه چیتا اما واقعاً این شهرک «محمد رسول الله (ص)» کار منحصر به فردی است. با یک زیر ساخت اساسی آنجا را ساختیم البته الان دارد آنجا فیلم‌ها و سریال‌های زیادی ساخته می‌شود. هم اکنون بخش زیادی از سریال «سلمان فارسی» در آنجا دارد کار می‌شود ولی در مقیاس کاری که در این شهرک انجام شده، آن بهره برداری لازم انجام نشده است.

وی متذکر شد: آن زمان با ۳۷ میلیارد تومان آنجا را ساختیم ولی الان ارزش آن هفت هشت هزار تا ده هزار میلیارد تومان است. دوست داشتم آنجا برای حضور دانشجویان و … باشد چون ما آنجا را به گونه‌ای ساختیم که عیناً مطابق مکه ۱۴۰۰ سال پیش است.

هنرمند باید خودش صاحب جهان باشد

مجیدی در بخش پایانی صحبت‌های خود در پاسخ به سوال یکی از دانشجویان درباره توصیه اش به فیلمسازان جوان گفت: فیلمسازان جوان ایرانی به لحاظ تکنیک و سخت افزار خیلی رشد کرده‌اند. فیلم‌هایی از آنها می بی نم که به لحاظ تکنیک و خلاقیت‌های تصویری فوق العاده است اما متاسفانه در زمینه تحلیل محتوا ضعیف هستند و خلا دارند. فیلمسازان جوان باید تحقیق کنند و بخوانند و در حوزه اندیشه هم ورزیده شوند و جامعه را از ابعاد مختلف بررسی کنند. هنرمند و فیلمساز زمانی می‌تواند جهانی را خلق کند که خودش صاحب جهانی شود و اگر صاحب جهانی نشود، مقلد می‌شود. مهمترین بخشی که فیلمسازان جوان از آن لطمه می‌خورند این است که تقلید می‌کنند. البته این در سینمای حرفه‌ای ما هم وجود دارد که خیلی خطرناک است.

اجرای نشست پرسش و پاسخ را مسعود نجفی برعهده داشت. این برنامه توسط بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (ع) با مشارکت حوزه هنری و همراهی فیلمخانه ملی ایران، موسسه تصویر شهر و مدرسه اسلامی هنر برگزار می‌شود.

۵۷۲۴۵