مجتبی امینی بار دیگر؛ کنار هنرمندان یا رو به روی آن‌ها؟

مهسا بهادری: محمد خزاعی معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سازمان سینمایی کشور طی حکمی «مجتبی امینی» را به سمت دبیر چهل و دومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر منصوب کرد. این خبر پیش از آنکه به صورت رسمی اعلام شود از طریق منابع غیر رسمی دست به دست می‌شد و مشخص نبود که مجتبی امینی برای دومین سال متوالی دبیر جشنواره فجر خواهد شد یا نه!

ماجرا را از کمی قبل‌تر روایت می‌کنیم؛ کم‌تر از دو ماه از پایان چهلمین جشنواره فیلم فجر در سال ۱۴۰۰ گذشته بود، که اعلام شد مجتبی امینی به عنوان دبیر چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر معرفی شده و بعد از مسعود نقاش‌زاده روی کا خواهد آمد. مجتبی امینی که بیشتر او را به عنوان تهیه‌کننده سریال «گاندو» و فیلم‌های «بدون مرز»، «آفریقا» و «چراغ‌های ناتمام» به خاطر می‌آوریم در سیزدهم تیر سال گذشته (۱۴۰۱) اعلام کرد: «طی دو ماه گذشته جلسات کارشناسی متعددی را جهت آماده سازی فراخوان چهل و یکیمن جشنواره برگزار کردیم و با آسیب‌شناسی دوره‌های گذشته، به نسخه نهایی رسیدیم.» این نسخه نهایی که دبیر جشنواره از آن صحبت می‌کرد نوزدهم تیر۱۴۰۱ منتشر شد.»

باتوجه به اینکه بلافاصله پس از پایان چهلمین جشنواره فیلم فجر، دبیر دوره چهل‌ویکم معرفی شد و از سه ماه بعد هم دبیرخانه جشنواره طبق برنامه‌های طرح ریزی شده شروع به فعالیت کرد، توقع درباره برگزاری جشنواره به صورت منظم بیشتر بود؛ اما ماحصل آن شد جشنواره‌ای که تعداد زیادی از کارگردانان به بهانه اینکه نتوانستند فیلمشان را آماده کنند در جشنواره حاضر نشدند، کسی مثل مرحوم کیومرث پوراحمد هم با وجود اینکه فیلمش آماده بود اما خودش نخواست که در جشنواره شرکت کند، تعداد زیادی از هنرمندان در نشست‌های خبری حضور نداشتند و بعضی از آن‌ها حتی برای مراسم اختتامیه هم در جشنواره حاضر نشدند.

این عدم تعامل میان هنرمندان وتیم جشنواره تا اندازه‌ای بود که نام فیلم‌های احتمالی حاضر در جشنواره تا آخرین روز اعلام نشد و حتی اعلام شد که اولویت اکران در سال ۱۴۰۲ با فیلم‌هایی است که در چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر حاضر باشند. همه این عوامل و دست به دست هم داد تا جشنواره به سامان سال‌های گذشته برگزار نشود، یا دست‌کم در افکار عمومی اینگونه جلوه کند.

چرا وضعیت نابه‌سامان ایجاد شد؟

این نابسامانی صرفا بخاطر مدیریت نامناسب جشنواره نبود، وقتی روابط عمومی یک رویداد فرهنگی از اعلام جزییات مربوط به جشنواره خود داری می‌کرد، یعنی وضعیت برگزاری جشنواره نامعلوم بود و برنامه‌ریزی دقیق و منظمی پشت آن وجود نداشت. این وضعیت می‌توانست متنی یا فرامتنی باشد و عنصری که بسیاری در آن دخیل بود شرایط روز جامعه و حوادثی بود که ایران در آن روزها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کرد.

در همان زمان ایراد اصلی به سازمان سینمایی و وارد شد که اگر تعامل مناسبی با هنرمندان داشت و به جای آنکه هنرمندان را رو به روی خود قرار دهد، کنار آن‌ها می‌ایستاد، دیگر شرایط به گونه‌ای پیش نمی‌رفت که کار به تحریم جشنواره کشیده شود، یا اگر هم این شرایط ایجاد می‌شد به این شدت و حدت نبود در واقع یکی از دلایلی که باعث به وجود آمدن این میزان از هجمه به جشنواره شده، عدم مدیریت بحران مسئولین از جمله رییس سازمان سینمایی و دبیر جشنواره است.

البته تا کنون شرایط درحالت آرامش قرار داشته و پرسش اینجاست که آیا مجتبی امینی، می‌تواند جشنواره امسال را با نظم و سامان برگزار کند؟ و می‌تواند نظر هنرمندان را برای شرکت در جشنواره جلب کند و اوضاع را مدیریت کند؟

نقدی که در سال گذشته به جشنواره وارد شد این بود که بخش اعظمی از آثار پذیرفته شده و حاضر در آن برای نهادها و ارگان‌های مختلف است و ردی از سینمای مستققل به چشم نمی‌خورد به همین دلیل هم بسیاری اعلام کردند که جشنواره هنرمندان خود را به دو دسته خودی و غیر خودی تقسیم کرده است. مادامی که هر کنشی از جانب سینماگران را سیاسی تلقی می‌کند، نتیجه‌اش می‌شود اینکه با روی‌دادن هر اتفاقی، از سقوط هواپیما گرفته تا ناآرامی در جامعه به تحریم جشنواره ختم شود.

بیشتر بخوانید:

فیلمسازان را هنوز به خودی غیر خودی تقسیم می‌کنند

پیشنهادهایی که به فیلمسازان می‌دهند بیشتر تنبیهی است تا تشویقی

اوضاع سینما روبه نابودی است/زیرساخت نداریم/ هدف سازمان سینمایی حذف فیلمسازان مستقل است

گام‌های مهمی که سال گذشته کمرنگ بود

ماجرا این است که برگزاری جشنواره و حفظ هنرمندان در کنار مدیریت نیاز به چند مسئله دارد که باید آن را در نظر گرفت؛ در گام اول عدم تقسیم هنرمندان به خودی و غیرخودی. وقتی هنرمندان به دو دسته خودی و غیر خودی تقسیم می‌شوند، در هر موقعیتی اولویت به خودی‌ها تعلق می‌گیرد و نتیجه‌اش می‌شود اینکه از میان ۲۴ فیلم، حاضر در چهل و یکمین جشنواره ۱۳ تا برای سازمان‌های خاص است یعنی هنرمندان به دو دسته تقسیم شده‌اند.

در گام دوم، مدیریت جشنواره دست هرکس که می‌خواهد باشد، باید برای علاقمندان به برگزاری جشنواره کار چشمگیری ارائه دهند، منتهی فقط با نیت خوب، کارها درست پیش نمی‌روند، بلکه مقداری تجربه و پیش‌بینی هم لازم است. جشنواره سال گذشته دست‌آورد شش ماه بود در صورتی که ناآرامی‌ها تنها در سه ماه این مدیریت قرار داشتو

در گام سوم، هر مسئولی که روی کار می‌آید بدون اینکه از مسائل و مشکلات آگاهی داشته باشند، شعار می‌دهد که قبلی‌ها بلد نبودند. حالا دو دوره است که جشنواره در دستان مجتبی امینی و محمد خزاعی است و باید منتظر ماند و دید که چهل و دومین دوره به چه صورت برگزار خواهد شد؟

اگر مجتبی امینی بتواند موارد ذکر شده را به حد تناسب برساند می‌تواند جشنواره‌ای پر هنرمند داشته باشد.