ناگفته‌های نوروزبیگی درباره پرونده قضایی «برادران لیلا» و خطر قاچاق فیلم

جواد نوروزبیگی، تهیه‌کننده فیلم «برادران لیلا» که این فیلم در دوره گذشته جشنواره فیلم کن حضور حساسیت‌زایی داشت و در عین حال جایزه فیپرشی جشنواره را از آن خود کرد، در گفت‌وگویی درباره آخرین وضعیت پروانه نمایش این فیلم که قرار است به زودی نسخه‌ بلورِی آن در فرانسه نمایش داده شود و اینکه این اتفاق امکان دانلود و پخش کپی غیرقانونی فیلم را به وجود می‌آورد، توضیح داد: پس از پایان جشنواره کن، در چند مرحله طی جلسات حضوری متعدد و نیز به صورت کتبی درخواست دادم که فیلم «برادران لیلا» در شورای پروانه نمایش بررسی و شرایط برای اکران مهیا شود اما واکنش‌ها نشان می‌داد که انگار چنین اتفاقی رخ نخواهد داد؛ در حالی که فیلم پروانه ساخت داشت و قاعدتاً باید طبق قانون، در شورای پروانه نمایش بررسی می‌شد. البته یک ماه پس از جشنواره کن رییس سازمان سینمایی تاریخی را اعلام کرد تا تمام فیلم‌هایی که بدون پروانه ساخت تولید شده بودند برای دریافت پروانه نمایش مراجعه کنند ولی ما پروانه ساخت هم داشتیم و این مسائل پیش آمده بود. به نظرم مقاومت شورا بر این بود که چرا قبل از اطلاع و بازبینی آن‌ها فیلم به جشنواره کن ارسال شده بود، چون می‌شنیدم که می‌گویند فیلم که به خارج از کشور ارسال شده، دیگر چه دلیلی دارد آن را ببینند؟ البته این تناقض هم وجود دارد که برای فیلم‌های بعد از «برادران لیلا» مثل «شب، داخلی، دیوار» یا «تفریق» چنین برخوردی نشد، چرا که آن‌ها فرصت بیشتری پیش از حضور در جشنواره‌ها داشتند.

او ادامه داد: همچنین این اتفاق در حالی رخ داده بود که طبق سنوات گذشته فیلم‌ها به محض آماده شدن به جشنواره‌های بین‌المللی ارائه می‌شدند و متناسب با پذیرش در این رویدادها مراحل آماده‌سازی و گرفتن مجوز توسط فیلمسازان پیگیری می‌شد که اصلاحات احتمالی هم انجام شود ولی CGI (جلوه‌های ویژه کامپیوتری) «برادران لیلا» خیلی دیر یعنی دو، سه روز مانده به مهلت پایانی کن تکمیل شد. درواقع تا پیش از آن فیلم اصلا آماده نبود که به شورا ارائه دهیم. با این حال، یک گروه پنج نفره که از طرف رییس سازمان سینمایی تعیین شدند، فیلم را تماشا کردند و اصلاحاتی وارد شد که بخشی از آن را انجام دادیم و بخشی هم تعهد دادیم که پس از بازگشت از جشنواره انجام شود اما حاشیه‌هایی در جشنواره کن ایجاد شد و همه چیز در کنار هم شرایط را به سمتی برد که ما کتکِ آن را بخوریم.

این تهیه‌کننده پُرکار سینما افزود: به نظرم در آن مقطع آینده‌نگری وجود نداشت که نباید با فیلمی که می‌تواند در اکران اتفاقات بی‌نظیری را ایجاد کند به این شکل برخورد شود. من معتقدم اگر به عنوان سازندگان یک فیلم اشتباهی می‌کنیم، به لحاظ صنفی باید پاسخگو باشیم اما وقتی اثری خلق می‌شود، متعلق به همه است و باید جایگاهش حفظ شود؛ در صورتی که در شرایط فعلی، هم ما تنبیه شدیم و هم فیلم، و فکر نمی‌کنم تنبیه فردی و جمعیِ به این سختی در سینمای ایران تاکنون اتفاق افتاده باشد. الان هم در حال تلاش برای عبور از این وضعیت هستیم، چون همیشه به دنبال تعامل و پیدا کردن راهی برای اکران فیلم بودیم. این فیلم طبق قوانین ساخته شده و طبیعی است که پس از اعمال نظرات شورای پروانه نمایش مجوز آن صادر شود.

نوروزبیگی در پاسخ به اینکه آیا صحت دارد که شنیده می‌شود برای او یک پرونده قضایی تشکیل شده و آیا این موضوع با فیلم «برادران لیلا» ارتباطی دارد؟ گفت: این پرونده قضایی درباره فیلم «برادران لیلا» است و وقتی به دادسرا رفتم هم عنوان اتهامی من به صراحت ساخت این فیلم مطرح شده بود. البته در آنجا به بازپرس محترم هم گفتم که من براساس قانون یک فیلم ساخته‌ام و می‌توانید از سازمان سینمایی استعلام بگیرید و اگر این سازمان در نهایت اعلام کرد که اقدامی غیرقانونی کرده‌ام، قاعدتا آن‌ها باید از من شکایت کنند. در این زمینه با توجه به سابقه‌ کاری‌ام و اینکه همیشه تابع قانون بوده‌ام، مسیر فیلمسازی و پروانه ساخت و نمایش و شرکت در جشنواره‌های بین‌المللی را توضیح دادم. پرونده نیز اکنون در مرحله دادسرا و بررسی و طی مراحل حقوقی است و خودم هم فعلا به قید کفالت آزاد هستم.

وی تاکید کرد:‌ با وجود تمام بحث‌ها، مسئله اصلی این است که فیلم نباید به خاطر نوروزبیگی یا سعید روستایی (کارگردان) یا دیگران آسیب ببیند، بلکه باید مسیر خود را طی کند. همانطور که این روزها شاهد هستیم که سریالی با وجود حاشیه‌ها و موضع‌گیری‌های سیاسی بازیگر اصلی‌اش، در حال پخش است. من، سعید روستایی یا هر کسی دیگر که در این مملکت هم کار می‌کنیم، اگر اشتباهی مرتکب شده‌ایم، باید به ما تفهیم اتهام شود و بعد از اثبات آن تنبیه می‌شویم. درباره این پرونده هم که فقط مرتبط با ساخت فیلم «برادان لیلا» است و مسئولان سازمان سینمایی هم بعد از اطلاع از اینکه پرونده قضایی برای فیلم تشکیل شده و من به دادسرا رفته‌ام، پیگیر ماجرا شدند و امیدوارم تمهیدی بیندیشند تا این موضوع را خودشان حل کنند. اینطور نمی‌شود که یک تهیه‌کننده به خاطر ساخت یک فیلم که پروانه ساخت داشته، آسیب ببیند. زمانی هست که مناسبات سیاسی یا موضع‌گیری‌هایی وجود دارد که آن موضوع فرق می‌کند ولی آیا پای یک تهیه‌کننده در ارتباط با ساخت فیلم باید به دادسرا باز شود و پشتیبانی هم نداشته باشد؟

این تهیه‌کننده سینما گفت: به نظرم جناب آقای خزاعی باید با سازمان‌های بالادستی به تعامل برسند که سازمان سینمایی مرجع رسیدگی به تخلفات فیلمسازی و فیلمسازان باشد و تاکید شود که تنبیه‌هایی مانند ممنوع‌الفعالیتی اصلا زیبنده هنرمندان نیست. الان بنده که ممنوع‌الفعالیت شدم، تقریبا نفراتی‌ که با من کار می‌کردند هم عملا بی‌کار می‌شوند، در حالی که باید شرایط کشور را و اینکه می‌بایست کارآفرینی رونق بگیرد، مدنظر داشته باشند.

نوروزبیگی با اشاره به تاثیرات ناشی از بروز مشکل در صدور پروانه نمایش فیلم‌ها یادآور شد: با جلوگیری از اکران، پول سرمایه‌گذار از بین می‌رود و یقینا سینمای بخش خصوصی را با فرار سرمایه‌گذاران، کاملا از بین می‌بریم. در سال‌های گذشته موضوع ورود پول‌های مشکوک توسط بعضی از سرمایه‌گذاران مشکوک حاشیه‌ها و مشکلاتی را در سینما به وجود آورد و حالا هم که سرمایه‌گذارانی با اشتیاق در همکاری با فرهنگ و هنر و ساخت فیلم‌های سینمایی موفق داخلی و بین‌المللی مشارکت می‌کنند نباید به راحتی آن‌ها را فراری دهیم.

این تهیه‌کننده در پاسخ به اینکه آیا پیشنهاد شده بود که فیلم در جشنواره فجر امسال حضور داشته باشد یا خیر؟ گفت: به لحاظ قانونی به دلیل آن که فیلم در جشنواره‌های خارجی حضور داشته، امکان نمایش و شرکت در جشنواره فجر را ندارد اما پیشنهادی هم به ما داده نشده است.

او با تاکید براینکه «با نوع عملکردی که در این مدت در سینما شاهد بوده‌ایم قطعا جایگاه حضور پرافتخار سینمای ایران در عرصه بین‌المللی آسیب خواهد دید، زیرا شرایط ساخت و عرضه فیلم برای جشنواره ها کمرنگ می‌شود، ادامه‌ داد: درباره «برادران لیلا » تلاش ما بر اکران بوده است که وقتی سینما چنین وضعیتی دارد بتوانیم با اکران آن مخاطب را به سینما دعوت کنیم. در حال حاضر یک خطر جدی برای پخش فیلم وجود دارد که کمپانی پخش‌کننده فیلم در فرانسه به زودی، یعنی شاید تا یک ماه آینده – اگر جلوی آن را نگیریم – نسخه‌ بلورِی فیلم را منتشر خواهد کرد و قاعدتا این مطلوب ما هم نیست، چون فیلم باید در شورای پروانه نمایش بررسی شود و به صورت قانونی در کشور اکران شود.

این تهیه‌کننده بیان کرد:‌ من درخواست می‌کنم شرایطی فراهم شود تا فیلم به سرعت در شورای پروانه نمایش بررسی شود. اگر قرار است تنبیهی اتفاق بیفتد، بنده که در حال سپری کردن مسیر آن هستم و فکر می‌کنم کارگردان (سعید روستایی) هم همین مراحل را طی می‌کند. اگر اشتباهی مرتکب شده‌ایم، پاسخ آن را می‌دهیم ولی فیلم نباید آسیب ببیند و امیدوارم مسیر درست نمایش خود را طی کند.

نوروبیگی در پاسخ به اینکه آیا حضور برخی بازیگران از جمله ترانه علیدوستی به عنوان مانعی برای اکران فیلم به او اعلام شده است یا خیر؟‌ گفت:‌ چنین مسئله‌ای مطرح نشده است. البته حمید فرخ‌نژاد هم سریال داشت که در حال پخش است و او سریال‌ و فیلم سینمایی دیگری هم دارد، پس شرایط خانم علیدوستی متفاوت‌تر هم است؛ چرا که داخل کشور است و مسیر حقوقی پرونده خود را طی می‌کند. با این حال با قطعیت می‌گویم که در این‌باره، چیزی تاکنون به ما گفته نشده که مثلاً به دلیل حضور این بازیگر یا افراد دیگر امکان نمایش فیلم وجود ندارد. مسئله اصلی نمایش خود فیلم است که اگر در این موقعیت اکران شود، می‌تواند برای سینمای اجتماعی هم کمک‌کننده باشد.

تهیه‌کننده «برادران لیلا» در پایان با بیان اینکه «در بخش جنبی جشنواره کن فیلم دیگری با نام «تصور» به کارگردانی علی بهراد داشتم که با هزینه بخش خصوصی ساخته شده و مراحل اصلاح ممیزی‌های آن اعلام شده و امیدوارم به‌زودی برای اکران آماده شود» اظهار کرد: در پایان از تمام افراد و بخصوص وزیر محترم ارشاد که می‌توانند شرایطی را به وجود آورند تا فیلم «برادران لیلا» اکران شود، خواهش می‌کنم دریغ نفرمایند و بگذارند با نمایش اینگونه فیلم‌ها رونق به گیشه سینما برگردد.

۵۷۲۴۵