هنرمند هرگز نمی‌میرد/ «شازده احتجاب» بهترین اثر خوروش/ بیش از اینکه بگوید، می‌شنید

مهسا بهادری: پس از پایان تحصیلاتش شغل معلمی را انتخاب کرد و پیش از اینکه وارد عرصه بازیگری شود معلم بود. بازیگری از اواخر دهه ۲۰ و از تئاتر برای او شروع شد درست زمانی که ۵ سال داشت.

خانواده خوروش مانند خانواده بسیاری از هنرمندان با ورود فرزندشان به عرصه سینما مخالف بودند و این مخالفت به اندازه‌ای بود که بعد از ورودش به این عرصه حدود ۹ سال او را ندیدند. خودش در مصاحبه‌ای گفته بود: «وقتی پس از ۹ سال والدینم را به تئاترم دعوت کردم، پس از پایان اجرا پدرم به من گفت «مدتی در مدرسه معلم بچه‌ها بودی و الان معلم بزرگترها شده‌ای.»

به باور او در سینما ناصر تقوایی، داریوش مهرجویی، داوود میرباقری و حسن فتحی و در تئاتر سمندریان، رشیدی، انتظامی و والی بهترین کارگردانانی بودند که با آن‌ها کار کرده‌ است.

به بهانه در گذشت او به گفت‌وگو با جهانبخش سلطانی، بازیگر «شیرین و فرهاد»، علیرضا شجاع‌نوری، تهیه کننده «یک بوس کوچولو» و مجید مولایی، تهیه‌کننده «تارا و تب توت‌فرنگی» پرداختیم که در این آثار با فخر خوروش همکاری کردند.

شخصیت خوروش

جهانبخش سلطانی درباره شخصیت فخری خوروش می‌گوید: «خدا ایشان را رحمت کند و نکته مهم‌تر اینکه هنرمند مردنی نیست، چون جامعه و فرهنگ مردنی نیست. خانم خوروش در قلب و روح و ذهن تمام مردم این کشور ماندگار است و همیشه حضورش حس می‌شود و یاد ایشان حتی برای نسل‌های بعدی هم فراموش شدنی نیست، این ماجرا چیزی به غیر از مفهوم کلمه عاقبت به خیری است؟»

او ادامه می‌دهد: «اگر به دنبال دانستن واقعیت باشید، باید بگویم که خوروش و تمام افرادی که وقتشان را صرف هنر و اعتلای فرهنگ کردند و با عشق هنر خلق کردند، همیشه در قلب مردم می‌مانند و حتی پس از فوتشان هم هیچ‌گاه فراموش نمی‌شوند.»

سلطانی ادامه می‌دهد: «درباره شخصیت خوروش همین کافی است که بگویم انسان مهربانی بود و رفتارش با فردی که با سابقه است یا پیشکسوت، هیچ تفاوتی نداشت با همه مهربان بود و تمام تفکر و اندیشه‌اش را به اشتراک می‌گذاشت.»

علیرضا شجاع نوری درباره تجربه همکاری با فخری خوروش می‌گوید: «در فیلم سینمایی «یک بوس کوچولو» من با ایشان همکاری کردم، جز بانویی، هنرمندی مهربانی، متانت، شخصیت و معلمی چیزی از ایشان ندیدم. خانم خوروش سر صحنه مانند یک معلم با حرف‌ها و رفتارهایش موضوعات زیادی را به ما آموزش می‌داد و کنار ایشان بودن واقعا لحظات خوبی بود و چیزهای زیادی از ایشان آموختم.»

او ادامه می‌دهد: «حرفه‌ای گری به طور کامل در شخصیت این هنرمند وجود داشت، بسیار خوش قول بود، ضمن اینکه انسان بسیار باسوادی بودند و بیش از آن‌چه که حرف بزنند می‌شنیدند و این موضوع بسیار با اهمیتی در شخصیت ایشان بود. رفتار ایشان سر صحنه با همه یکسان بود، کوچک‌تر و بزرگ‌تر برای ایشان معنایی نداشت و با همه رفتار خوب و محترمانه‌ای داشتند.»

مجید مولایی درباره همراهی و متانت این هنرمند می‌گوید: «من فقط در یک کار با فخری خوروش فعالیت کردم، معمولا مناسباتی که من به عنوان یک تهیه‌کننده با بازیگران دارم کمی متفاوت‌تر است اما آن چیزی که من از شخصیت ایشان شناختم این بود که انسانی متواضع و دغدغه‌مند بودند که هنر برایشان اهمیت داشت. بازی نمی‌کردند که فقط این کار را انجام داده باشند، علاقه ویژه‌ای به هنر داشتند و همیشه خاطرات جالبی از حوزه فیلم و سینما داشتند، انسان همراهی بودند، به خاطر ندارم حتی یکبار برای حضور سرکار تاخیر و بی‌نظمی داشته باشند.»

این تهیه‌کننده ادامه می‌دهد: «مرگ چنین هنرمندان بزرگی برای اهالی هنر درد بزرگی است. جای خانم خوروش با هیچ کس و هیچ چیز دیگری پر نخواهد شد. تا زمانی که چنین هنرمندانی در کنار ما زندگی می‌کنند باید قدرشان را دانست چرا که بعد از مرگشان چیزی جز آه و افسوس برایمان باقی نمی‌ماند.»

بیشتر بخوانید:

فخری خوروش در آمریکا درگذشت

زری برومند: فخری خوروش می‌گفت حرف دلت را به بازیگرها نگو

فخری خوروش؛ متخصصِ وسواسیِ محبوب

بهترین اثر

آثاری که فخری خوروش در آن ایفای نقش کردند از پیش از انقلاب آغاز و تا اواسط دهه ۸۰ ادامه داشت، آخرین اثری که خوروش در آن ایفای نقش کرد، «یک بوس کوچولو» به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا بود که در سال ۱۳۸۴ ساخته شد.

جهانبخش سلطانی درباره محبوب‌ترین اثری که این هنرمند در آن ایفای نقش کرده می‌گوید: «از بین تمام کارهایی که ایشان انجام دادند فکر می‌کنم «شازده احتجاب» یکی از کارهایی بود که ایشان انجام دادند و بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت، این اثر بیش از هرچیزی در ذهنم باقی مانده چون کتابش را هم خواندم و می‌دانم که ایشان چقدر همه چیز را به خوبی و درستی ایفا کردند.»

علیرضا شجاع نوری هم مانند سلطانی «شازده احتجاب» را اثر محبوب این هنرمند می‌داند و می‌گوید: «به نظر من وقتی نام این هنرمند می‌آید تصویر «شازده احتجاب بیشتر در ذهن من باقی می‌ماند انگار که با بازی در این نقش برای همیشه در ذهن من باقی می‌مانند.»

مجید مولایی هم درباره بازی‌های فوق‌العاده این هنرمند می‌گوید: «رزومه مرحومه فخری خوروش را که نگاه می‌کنیم در آثار بی‌نظیری فعالیت کرده‌اند کارهای بزرگی که ایشان انجام دادند فراموش نشدنی است. نمونه هنر ایشان را می‌توانیم در آثار مرحوم حاتمی بخاطر بیاوریم و همان آثار هم نشان می‌داد که ایشان جزو مفاخر عرصه بازیگری هستند و بازی را به صورت جدی از منظر هنر پیگیری می‌کردند. بسیاری از سکانس‌هایی که ایشان در آن‌ها حضور داشتند، بسیار دلنشین بود. هیچ‌گاه نمی‌توانیم آثاری که ایشان به آن جان دادند و از روی کاغذ نمایشنامه آن‌ها را زنده کردند و آن را تبدیل به یک کارکتر زنده و پویا کردند را نادیده بگیریم، چه در فیلم‌هایی که پیش از انقلاب در آن حضور داشتند و چه در فیلم‌هایی که پس از انقلاب در آن ایفای نقش کردند.»

۵۷۲۴۵