هیات امنای نهاد کتابخانه‌ها در جریان ماجرای واگذاری کتابخانه‌های “کانون” نیست

این نویسنده و عضو هیئت مدیره نهاد کتاب‌ کتابخانه‌های عمومی در گفت‌وگویی با ماجرانیوز درباره خبر درخواست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای واگذاری کتابخانه‌های کانون پرورش فکری به نهاد کتابخانه‌های عمومی، اظهار کرد: کانون پروش فکری کودکان و نوجوانان پیش از انقلاب و در سال ۱۳۴۴ تأسیس شده است که بیشتر یک حرکت نمادین محسوب می‌شد تا این‌که بخواهد حرکت تأثیرگذار عادلانه در سطح کل کشور باشد؛ میزان گسترش کتابخانه‌های کانون و اقداماتی که انجام می‌شد بیشتر در نواحی برخوردار کشور متمرکز بود و کتاب‌خانه‌ها و مراکز فرهنگی کانون به گستردگی امروز نبود. البته ممکن است برخی به حرکت‌های نمادین دیگری که در آن زمان انجام می‌شد مانند تبدیل ۱۰ اتوبوس به کتابخانه سیار و اختصاص جیپ‌های ارتشی برای بردن کتاب به کتابخانه‌های روستایی اشاره کنند و بگویند که این حرکت گسترده بوده است اما این اقدامات بیشتر به عنوان تبلیغ نهاد بوده و به معنای گستردگی فعالیت‌ها نیست بلکه از جنس حرکت‌های نمادینی است که انجام می‌شد و البته برای ایران پهناور، ۱۰ تا اتوبوس نمی‌تواند یک کار گسترده عادلانه و در سطح کشور باشد.

او افزود: بعد از انقلاب کانون پروش فکری کودکان و نوجوانان با رأی شورای انقلاب به عنوان یک شرکت دولتی به “وزارت آموزش عالی” داده شده و بعد با یک فاصله زمانی کوتاه، این نهاد از “وزارت آموزش عالی” جدا و به عنوان شرکت دولتی که البته استقلال مالی دارد، به آموزش و پروش ملحق شد. در سال‌های دهه ۶۰، زمانی که آقای چینی‌فروشان مدیرعامل کانون بود، کانون گسترش زیادی پیدا کرد، فعالیت‌های زیادی در عرصه تولید کتاب و جلسات و کلاس‌های آموزشی و… داشت. در این زمان کانون به یک حرکت فرهنگی گسترده تبدیل شد و تعداد مراکز کانون گسترش پیدا کرد و در دوره‌های بعد نیز شاهد گسترش فعالیت‌ها بودیم.

 پرویز در ادامه گفت: در سال‌های اخیر مشکلات و مسائل دیگری در کانون اتفاق افتاد و یک جور افت در فعالیت دیده شده که ممکن است برخی از افراد را به این فکر انداخته باشد که تولیت کانون به خاطر این‌که در اولویت اول وزارت آموزش و پرورش نیست، شاید لازم باشد از این وزارتخانه سلب شود و به جایی که وظیفه اصلی آن اداره کارهای فرهنگی است، سپرده شود.

او سپس درباره نهاد کتابخانه‌های عمومی نیز، اظهار کرد: نمی‌خواهم به تفضیل راجع‌به فعالیت این نهاد صحبت کنم اما به این‌ نکته اشاره می‌کنم که طبق اساسنامه نهاد ‌کتاب‌خانه‌ها که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است، نهاد کتابخانه‌ها هیئت امنا دارد و وزیر ارشاد هم رئیس این هیئت امنا است. بحث ساختار، نیروهای انسانی، تعیین سیاست‌های کلان و سیاست‌گذاری نهاد کتابخانه‌ها و هر گونه تغییر در ساختار آن، به هیئت امنا واگذار شده است.

 عضو هیئت امنای نهاد کتابخانه‌های عمومی خاطرنشان کرد: طبیعتا من که عضو هیئت امنا هستم، توقع این بوده و هست اگر قرار است در ساختار نهاد تغییری به این عظمت اتفاق بیفتد، در جلسه هیئت امنا طرح شده و به تصویب هیئت امنا برسد، مگر این‌که آقای وزیر از اختیارات شخصی خود به عنوان رئیس هیات امنا استفاده کرده و این درخواست را به دولت داده باشد که من از این ماجرا بی‌اطلاع هستم. البته من موافق این ماجرا نیستم و فکر می‌کنم هیئت امنایی که خود وزیر ارشاد در ایجاد آن نقش داشته، باید در چنین تصمیمات مهمی حتما نقش ایفا کند که این اتفاق نیفتاده است.

او با بیان این‌که نهاد کتابخانه متولی کتابخانه‌های عمومی است، یادآور شد: ممکن است در یک‌پارچه شدن کتاب‌خانه‌ها مزایایی وجود داشته باشد اما این‌که مجزا شده کتاب‌خانه‌های کانون و متصل شدن آن‌ها به نهاد کتاب‌خانه اقدام مثبتی است و ممکن است نتایج خوبی به بار بیاورد، نیاز به کار کارشناسی دارد. اگر کارِ کارشناسی در این حوزه انجام شده باشد، باز بنده بی‌اطلاع هستم و قاعدتا روال اصلی ماجرا این بود که باید دوستان این طرح را به صورت کارشناسی کار می‌کردند، بعد نتیجه کارشناسی را در هیئت امنای نهاد کتابخانه‌ها مطرح می‌کردند و اگر مورد تصویب هیئت امنا قرار می‌گرفت، به دولت پیشنهاد می‌دادند.

 رئیس انجمن قلم همچنین گفت: البته باید در نظر داشته باشید که کانون یک شرکت دولتی است و دولت به راحتی می‌تواند راجع‌به آن تصمیم بگیرد و به لحاظ قانونی این مشکلی ندارد. دولت می‌تواند هر تصمیمی راجع‌به آن اعمال کند. چیزهایی که من گفته‌ام انجام بهینه امور و شیوه کاری است که ممکن است کمترین عارضه را داشته باشد.

 او با اشاره به صحبت‌هایی که در فضای مجازی درباره تعطیلی کتاب‌خانه‌های کانون زده می‌شود، گفت: این حرف‌ها که مطرح می‌شود، در این طرح پیشنهادی نیست. اصلا بنا نیست کتابخانه‌های کانون تعطیل شود. این موضوع دور از ذهن است. اما این‌که متولی کانون کاملا عوض شود، اتفاقی است که قبلا افتاده مثلا شورای انقلاب ابتدا تصویب کرد متولی اصلی کانون وزارت آموزش عالی باشد اما با فاصله زمانی این تصمیم خود را تغییر داد و وزارت آموزش و پرورش برای این کار تعیین شد. حالا هم می‌شود یک وزارتخانه یا نهاد دیگری تعیین شود که این مسئله دیگری است اما چیزی که در این طرح هست، محل تأمل و بررسی است.

این نویسنده با بیان این‌که جدا شدن صرف کتابخانه‌های کانون و پیوستن آن به نهاد کتاب‌خانه‌های عمومی کار کارشناسی‌ای نیست، خاطرنشان کرد: استدلال‌هایی که در این درخواست مطرح شده، می‌تواند در جای خود درست باشد. قطعا هر اقدامی و هر تغییری که بخواهیم انجام دهیم، قواعد و نکات مثبتی به دنبال خواهد داشت اما باید به نکات منفی و مضرات آن هم توجه کنیم. شکلی که این موضوع مطرح شده به معنای دو پاره شدن کانون و جدا شدن کتابخانه‌ها و باقی ماندن امور دیگر است. این شکل از ماجرا به نظرم قابل دفاع نیست و نیازمند کارشناسی عمیق‌تر است. حتما باید هیئت امنای نهاد کتاب‌خانه در این ماجرا مداخله پیدا می‌کرد. طرح می‌آمد و بررسی می‌شد. دوستان تذکراتی می‌دادند، نکاتی را مطرح می‌کردند که شاید تأثیرگذار بود و از این شرایط فعلی خارج می‌شد.

او درباره این‌که برخی معتقدند جدا شدن کتابخانه‌های کانون دیگر فعالیت‌های کانون از جمله فعالیت‌ انتشارات آن‌جا را تحت شعاع قرار می‌دهد و شاید منجر به تعطیلی آن شود نیز گفت: راجع‌به اقداماتی که الان در کانون انجام می شود و سیاست‌هایی که کانون در سنوات گذاشته داشته، تحلیلی نداشته‌ام و فکر می‌کنم این مسئله یک زمان طولانی می‌خواهد، شاید نشود خیلی راحت راجع‌به این ماجرا اظهار نظر کرد. اما این‌که تصور کنیم با این‌کار، کار تولید کانون تحت شعاع قرار می‌گیرد بنابراین باید اصلاح ساختار صورت نگیرد، فکر درستی نیست. خیلی وقت‌ها خیلی از افراد در زمان‌های مختلف با اصل تولید خیلی موافق نبودند و بیشتر بحث آموزشی و کلاس‌های دیگر و اداره بخش‌های دیگر کانون بیشتر مدنظر بوده است. فکر می‌کنم وجوه مثبت و منفی در همه این حالت‌ها هست.

معاون فرهنگی دولت نهم افزود: در مقطعی کانون پروش فکری کودکان و نوجوانان به خاطر خلاء موجود و کمبودهایی که در کشور بوده بنا داشته تولیداتی انجام دهد. همانطور که گفتم، پایه‌گذاری کانون قبل از انقلاب صورت گرفته است. در آن زمان اصلا ناشر کتاب کودک به معنایی که ما امروز می‌بینم در کشور نداشتیم، تعداد اندکی کتاب کودک چاپ می‌شد و برای این‌که کتاب‌های کودک کتابخانه‌ها، تأمین شود، تصمیم گرفتند خودشان تولید کنند. الان می‌خواهید نمایشگاه بین‌المللی کتاب بگذارید، در تخصیص غرفه به ناشران فعال کتاب کودک فضا کم می‌آورید و نمی‌شود در این شرایط سیاست ۵۰ سال پیش را هم ادامه داد.

عضو هیئت امنای نهاد کتابخانه‌های عمومی سپس بیان کرد: نگرانی در این طرح تغییر این سیاست‌ها نیست بلکه نگرانی اصلی این است‌ که سیاست‌گذاری با در نظر گرفتن وجوه مثبت و منفی یک ماجرا صورت نگرفته باشد. مدیران صاحب تجربه می‌دانند همیشه در برابر تغییر مقاومت وجود دارد و کم عارضه‌ترین سیاست‌ها حفظ وضعیت موجود است. همه می‌دانند که هیچ‌وقت بدون تغییر پیشرفتی حاصل نخواهد شد و نهایتا در شرایط موجود درجا می‌زنیم اما هر تغییری هم مطلوب نیست. آیا دو نیم کردن کانون کار مطلوبی است؟ آیا کار کارشناسی شده؟ اگر کارشناسی روی این ماجرا انجام شده است، ما علاقه‌مندیم، نتایج کارشناسی را ببینم و اگر نشده، نباید به این اقدام عجولانه‌ تن بدهیم.

محسن پرویز در پایان گفت: هیئت محترم دولت و آقای رئیس جمهور و معاون اول باید این طرح را به وزارت ارشاد برگردانند و فعلا آن را مسکوت بگذارند و از وزارت ارشاد بخواهند تا پیوست کارشناسی ماجرا و نظرات هیئت امنای نهاد کتابخانه‌ها کشور ارائه شود و با تأمل بیشتر و یک کار کارشناسی شده، اگر لازم است تغییر و تحولی در اداره تشکلات کانون صورت بگیرد تا کار قابل دفاعی باشد اما اتفاقی که افتاده از نظر بنده قابل دفاع نیست.

 در این زمینه بیشتر بخوانیم: 

توضیحات وزارت ارشاد درباره طرح واگذاری کتابخانه‌های کانون پرورش فکری

واگذاری کتابخانه‌های کانون پرورش فکری به نهاد کتابخانه‌های عمومی

شاه آبادی: به جای تعطیلی و ادغام کانون، دستش را بگیریم

محمد سرشار: کانون نباید به آموزش و پرورش واگذار می‌شد

 انتهای پیام