وجدان موضوع اصلی فیلم بی آبان است

نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «بی آبان» شب گذشته (یکشنبه ۱۳ آذر) در سالن شماره دو پردیس سینمایی چارسو با حضور مهرداد کوروش‌نیا کارگردان، فارس باقری (استاد دانشگاه) و محمدرضا مقدسیان منتقد برگزار شد.

مهرداد کوروش‌نیا کارگردان، در ابتدا گفت: در دو دهه اخیر کاملا مشغول فیلمنامه‌نویسی بودم و از سال‌های ۹۵ و ۹۶ به صورت جدی فیلمنامه‌های چند سریال را نوشتم. وقتی برای نوشتن فیلمنامه دعوت میشوم باید آن چیزی که سفارش داده می‌شود را نوشت. اما مشکل اینجاست که سوژه، موضوع دلخواه‌ام نیست. همیشه علاقه داشتم آن چیزی که سلیقه‌ام بود را بسازم.
وی با اشاره به اینکه به دلیل کمبود هزینه، مجبور بودیم با سرعت فیلمبرداری را تمام کنیم افزود: روی این سوژه سال‌ها کار کرده بودم و اولین فیلمم را با هزینه‌های شخصی ساختم که بتوانم از آن دفاع کنم.
کوروش‌نیا در ادامه گفت: فیلمی که تعبیرپذیر و تغییرپذیر باشد خوشایند است. طرح مساله‌ی بیدار شدن وجدان، برایم بسیار مهم بود که این اتفاق در شخصیت «آبان» رخ داد.
وی ادامه داد: مسئله اصلی فیلم، حقیقتی پنهان شده است و شخصیت اصلی یک حقیقتی را دفن و پنهان کرده و بعد حاضر است این حقیقت را برملا کند حتی اگر تاوان داشته باشد. در این فیلم وجدان، موتور محرک و انگیزه‌ای برای فاش کردن حقیقت است.
محمدرضا مقدسیان منتقد این نشست نیز با بیان اینکه «بی آبان» یک درام شخصیت محور است گفت: مزیت فیلم «بی آبان» که می‌تواند برای آن همزمان خطرناک هم باشد این است که؛ چیزی که محور اصلی داستان را شکل می‌دهد در قالب دیالوگ‌ها منتقل نمی‌شود و این یک ریسک بزرگ است که کوروش‌نیا انجام داده. در اصل، محور اصلی «داستان» است و «دیالوگ» داستان را شکل نمی‌دهد.
مقدسیان در ادامه افزود: نمایشنامه رادیویی نوشتن و آن را فیلمبرداری کردن، سنت فیلمسازی در ایران است. در این گونه آثار، میتوان تصویر را ندید، اما متوجه داستان شد. اینکه مهرداد کوروش‌نیا تلاش کرده تا با تصویر و صدا، داستان خود را روایت کند اتفاق جالب توجهی است و به عنوان فیلم اول، فیلم قابل قبولی محسوب می‌شود.
این منتقد سینما با تاکید بر اینکه برای این فیلم می‌توان دو رویکرد در نظر گرفت گفت: ابتدا رویکرد روایتگری، فیلمنامه نویسی و شخصیت‌پردازی است و سپس بحث درونی مرتبط با نتیجه نهایی فیلم است که نگاه ویژه کارگردان به مسئله روانشناسی است.
مقدسیان گفت: این روز‌ها مسئله‌ای که به آن بسیار فکر می‌کنیم، مسئله تقاص، تاوان دادن، رعایت مرز‌های اخلاقی و مسئولیت‌پذیری است که به عنوان کلیدواژه‌های فیلم میتوان از آن یاد کرد.
مقدسیان یادآوری کرد: ایده فیلم بسیار خوب است، اما در برخی سکانس‌ها جای کار بیشتری داشت و مطمئنم دومین فیلم مهرداد کوروش‌نیا بهتر خواهد بود. در فیلم کم‌گویی را با ناقص‌گویی اشتباه نگیریم. باید به اندازه حرف بزنیم و با تصویر آن را تکمیل کنیم.
فارس باقری استاد دانشگاه هنر در ادامه این نشست با اشاره به اینکه معماری این فیلم به صورت قرینه‌سازی است گفت: معماری این فیلمنامه به صورت قرینه است و شخصیت‌های فیلمنامه در مابه ازای یکدیگر هستند و مساله اصلی این داستان، زن است.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: در بسیاری از جنگ‌ها که در کشور‌های دیگر رخ می‌دهد به دلیل مردگان پیشین است. در اصل زندگان امروز، به دلیل مردگان پیشین با یکدیگر جنگ می‌کنند. گذشته می‌تواند آینده یک شخصیت را تغییر دهد. نیروی محرکه‌ی شخصیت «آبان»، این نیرو را از گذشته می‌گیرد و برای آن می‌جنگد. در واقع موضوع اصلی این داستان بیدار شدن «وجدان» است.
باقری ادامه داد: شخصیت «آبان» مانند یک باستان شناس عمل میکند و ماجرایی را که ۱۵ سال پنهان کرده بود را کاوش می‌کند و دنبال شاهد می‌گردد تا خودش را قاتل معرفی کند و زمانی که ساختار پلیسی فیلم شروع می‌شود کاراکتر «آبان» دنبال خودش می‌گردد.
باقری با اشاره به ایده مرکزی فیلم که بازگشت برای نجات جامعه است گفت: شخصیت اصلی این فیلم یک نجات دهنده واژگون است یعنی میخواهد نظم موجود در جامعه را بهم بزند تا خودش بتواند به جایگاه قبلیش بازگردد، زیرا در گذشته چیزی را پنهان کرده که او را رها نمی‌کند.
اجرای این نشست را علی زادمهر بر عهده داشت و در پایان آن عوامل فیلم و منتقد جلسه به پرسش‌های مخاطبان حاضر در جلسه پاسخ دادند.
فیلم سینمایی «بی آبان» هم اکنون در سالن‌های سینمایی گروه سینمایی هنر و تجربه در حال اکران است.