سهم ایران از سرمایه‌گذاری خارجی ۴۱ تریلیون دلاری چقدر است؟

به گزارش ماجرانیوز، گزارش صندوق بین‌المللی پول (IMF) نشان داد که بسیاری از کشورها، به‌ویژه اقتصادهای پیشرفته و برخی از بازارهای نوظهور، شاهد افزایش قابل توجهی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی بوده‌اند. با این حال، ایران در این فهرست جایگاه مشهودی ندارد و حجم سرمایه‌گذاری خارجی در این کشور به‌طور قابل توجهی پایین‌تر از میانگین جهانی است. این موضوع نشان‌دهنده چالش‌های عمیقی است که ایران در جذب سرمایه‌گذاری خارجی با آن مواجه است.

طبق گزارش IMF، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال ۲۰۲۳ در جهان به میزان ۱.۷۵ تریلیون دلار (معادل ۴.۴ درصد) افزایش یافت. این رشد در مناطق مختلف جهان به‌صورت نامتعادل بوده است؛ به‌طوری که آسیای مرکزی و جنوبی، اروپا و آمریکای شمالی و مرکزی بیشترین سهم را در جذب سرمایه‌گذاری خارجی داشته‌اند. کشورهایی مانند آمریکا، چین، هند و مکزیک به‌عنوان مقاصد برتر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی شناخته شده‌اند. این کشورها به دلیل پایداری اقتصادی، زیرساخت‌های توسعه‌یافته و محیط کسب‌وکار جذاب، توانسته‌اند حجم بالایی از سرمایه‌گذاری خارجی را به خود جلب کنند.

بر اساس این گزارش، سرمایه‌گذاری مستقیم میان اقتصادهای پیشرفته، ۸۸۰ میلیارد دلار معادل ۳.۶ درصد رشد کرد، در حالی که سرمایه‌گذاری اقتصادهای پیشرفته در بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه، ۵۳۸ میلیارد دلار معادل ۷.۶ درصد افزایش یافت.

آمریکا با جذب پنج هزار و ۳۹۴ میلیارد دلار، در سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، در رتبه اول ایستاد و پس از این کشور، هلند با سه هزار و ۷۰۳ میلیارد دلار، دومین مقصد برتر و چین با سه هزار و ۶۵۰ میلیارد دلار، سومین مقصد برتر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بودند

همچنین، لوکزامبورگ (دو هزار و ۸۶۴ میلیارد دلار)، انگلیس (دو هزار و ۶۱۹ میلیارد دلار)، سنگاپور (دو هزار و ۳۸۲ میلیارد دلار)، هنگ کنگ (دو هزار و ۵۲ میلیارد دلار)، ایرلند (هزار و ۴۳۶ میلیارد دلار)، آلمان (هزار و ۲۵۶ میلیارد دلار) و سوئیس (هزار و ۱۵۴ میلیارد دلار)، در فهرست ۱۰ مقصد برتر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی قرار گرفتند.

سنگاپور با افزایش ۳۰۷ میلیارد دلاری، بزرگترین رشد را در سال ۲۰۲۳ داشت و پس از آن، آمریکا با ۲۲۷ میلیارد دلار و آلمان با ۱۶۴ میلیارد دلار قرار گرفتند. در همین حال، هلند و لوکزامبورگ شدیدترین کاهش را داشتند، اما به همراه آمریکا، چین و انگلیس، در میان پنج رتبه برتر ماندند.

بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، رشد قوی در بسیاری از اقتصادهای نوظهور نیز مشاهده شد. کشورهای هند، مکزیک و برزیل هر کدام شاهد افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به میزان حدود ۱۳۰ میلیارد دلار معادل حدود ۲۰ درصد بوده‌اند که بیشترین مجموع رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی برای این سه اقتصاد از زمان شروع نظرسنجی صندوق در سال ۲۰۰۹ بوده است.

در مقایسه با کشورهای منطقه، ایران در جذب سرمایه‌گذاری خارجی عملکرد ضعیفی دارد. به‌عنوان مثال، کشورهایی مانند هند، مکزیک و برزیل در سال ۲۰۲۳ شاهد افزایش قابل توجهی در سرمایه‌گذاری خارجی بوده‌اند. این کشورها با ایجاد محیط‌های کسب‌وکار جذاب، اصلاحات اقتصادی و سیاست‌های مشوق سرمایه‌گذاری، توانسته‌اند حجم بالایی از سرمایه‌گذاری خارجی را به خود جلب کنند. در مقابل، ایران به دلیل مشکلات ذکر شده، نتوانسته است در این زمینه پیشرفت قابل توجهی داشته باشد.

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) در گزارش خود از سلسله گزارش‌های سرمایه‌گذاری جهان اعلام کرده بودایران در سال ۲۰۲۳ توانسته است یک میلیارد و ۴۲۲ میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کند.

ایران در سال ۲۰۲۲ نیز بالغ بر یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار و در سال ۲۰۲۱ نیز یک میلیارد و ۴۲۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کرده بود.

در مقابل، ایران در فهرست کشورهای برتر جذب سرمایه‌گذاری خارجی حضوری ناچیز دارد. این موضوع ناشی از عوامل متعددی است که شامل موارد زیر می‌شود:

-تحریم‌های بین‌المللی

یکی از مهم‌ترین دلایل پایین بودن سرمایه‌گذاری خارجی در ایران، وجود تحریم‌های اقتصادی و مالی است. این تحریم‌ها باعث شده‌اند که شرکت‌های خارجی به دلیل عدم اطمینان از بازگشت سرمایه و محدودیت‌های بانکی، تمایل کمی به سرمایه‌گذاری در ایران داشته باشند. همچنین، تحریم‌ها مانع از دسترسی ایران به شبکه‌های مالی جهانی شده‌اند که این موضوع نیز سرمایه‌گذاری خارجی را با مشکل مواجه کرده است.

-عدم شفافیت در محیط کسب‌وکار

محیط کسب‌وکار در ایران به دلیل قوانین پیچیده، فرآیندهای اداری طولانی و عدم شفافیت در سیاست‌های اقتصادی، برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب نیست. این مسائل باعث شده‌اند که شرکت‌های خارجی از ورود به بازار ایران اجتناب کنند.

-نوسانات ارزی و تورم

نوسانات شدید نرخ ارز و تورم بالا در ایران، از دیگر عواملی است که سرمایه‌گذاری خارجی را تحت تأثیر قرار داده است. این نوسانات باعث افزایش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود و سرمایه‌گذاران خارجی را از ورود به بازار ایران منصرف می‌کند.

-ضعف زیرساخت‌ها

ضعف در زیرساخت‌های اقتصادی و فناوری نیز از دیگر دلایل کاهش جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران است. بسیاری از صنایع در ایران به دلیل کمبود زیرساخت‌های مدرن و فناوری‌های پیشرفته، نمی‌توانند به‌طور کارآمد عمل کنند و این موضوع باعث شده است که سرمایه‌گذاران خارجی به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر باشند.

-عدم اعتماد به سیاست‌های اقتصادی

عدم ثبات در سیاست‌های اقتصادی و تغییرات مکرر در قوانین و مقررات، باعث شده است که سرمایه‌گذاران خارجی اعتماد کافی به بازار ایران نداشته باشند. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که سرمایه‌گذاران به دنبال محیط‌هایی با پایداری بلندمدت هستند، بسیار حائز اهمیت است.

حجم پایین سرمایه‌گذاری خارجی در ایران، نشان‌دهنده چالش‌های عمیقی است که این کشور در جذب سرمایه‌گذاری خارجی با آن مواجه است. با توجه به رشد قابل توجه سرمایه‌گذاری خارجی در سایر کشورها، ایران نیاز به اصلاحات اساسی در محیط کسب‌وکار، اقتصاد و سیاست‌های بین‌المللی دارد تا بتواند جایگاه مناسبی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی کسب کند.