هاشم آقاجری، استاد تاریخ دانشگاه تربیت مدرس درباره اعتراضات اخیر و شرایط سیاسی و اجتماعی ایران تا آنجا پیش رفت که با او به بررسی نظامهای سیاسی و اجتماعی چون روسیه و چین پرداختیم که در آنها توسعه اقتصادی یا امنیتی در مقایسه با توسعه سیاسی در اولویت بوده است.
زیدآبادی: جمهوری اسلامی با دست فرمان گذشته دیگر نمی تواند ادامه بدهد. این وضعیت بن بست مطلق است و امکان تداوم ندارد. سیستم هم در درون خودش این موضوع را احساس می کند.
نمی دانم اکنون که آغاز آذر است این جنبش کارش به کجا می کشد و آبستن "انقلاب" است یا نه، اما فرقی نمی کند حتی اگر شاهد پسا جمهوری اسلامی هم نباشیم، جامعه منتظر تغییر است. جمهوری اسلامی در فردای این جنبش، همانی نخواهد بود که هست. در هر حال ته ذهن جامعه این است که انقلاب یا شبه انقلابی در راه است. این دقیقا درون مایه انتظاریست که در جامعه می بینیم.
پیروزیها گاه مقدمه شکستهای بزرگ هستند. من تصور میکنم آنچه امروز در ایران جریان دارد نتیجه پیروزیهای کوچکی است که نظام سیاسی و کارگزارانش زمانی از آنها خیلی خوشحال بودهاند اما خطر بزرگ پنهان در فردای این پیروزیهای را ندیدند.
باز هم به نظر میرسد، حاکمیت با نوعی انسداد روبهرو است و منطق تحولات را درک نمیکند. شعارها کاملا رادیکال شدهاند و متاسفانه (کلمه متاسفانه را آگاهانه به کار میبرم) بسیاری از پردهها دریده شدهاند.
در بحبوحه ناآرامیهای اخیر جامعه ایران بحثهایی به میان گذاشته میشود که بسیار مجادلهبرانگیز است که در برخی موارد نشان از درک نادرست تاریخ اجتماعی ایران دارد. نادرستیهایی دراینمیان وجود دارد که به برخی اشاره میشود.
آیت الله سید اصغر ناظم زاده قمی پیامی خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی پیرامون وقایع اخیر منتشر کرده است.
تردیدی نیست که این چهل روز مناسبات بسیاری را برای همیشه تغییر داده است و ایدهها و تردیدهایی به وجود آورده است که قابل حذف نیست. در این آشفتگی روزافزون سوال عمومی این است که چه خواهد شد؟
«تقی آزاد ارمکی» استاد دانشگاه تهران معتقد است شکاف نسلی اتفاق نیافتاده بلکه در ناآرامیهای اخیر نسل دهه ۸۰ و ۹۰ در موقعیت جدید اجتماعی فعال شدهاند و کنشگری میکنند.